musiconline blog

Birçok profesyonel ve amatör sanatçının vazgeçilmezi keman nasıl yapılıyor? Keman yapımındaki incelikler neler? Keman kalitesini ne belirler? Hepsi musiconline'ın bu haftaki yazısında!

Keman aslında bir rezonans kutusudur. Bir kol, üzerine bağlı 4 tel ve tellerin gerginliği, konumu gibi tel durumunu değiştiren ve telleri tutan parçalardan oluşur. Aslında bakıldığında basit bir enstrüman gibi gözüken keman, derinlerine inildiğinde ince ayrıntı ve özelliklere sahiptir ki keman ses kalitesi genellikle bu kısımlara bağlı olarak değişir.

Keman 70’e yakın ahşap parçanın birleşimi ile oluşur!

Kemanın günümüzdeki halini alması uzun bir süreçte gerçekleşmiştir. Her ne kadar ilk örnekler ile şu anki keman, görünüm olarak birbirine benzese de teknolojinin gelişmesi ve bilgi birikiminin artmasıyla diğer enstrümanlarda olduğu gibi kemanda da önemli değişimler meydana gelmiştir.

Kemana en dıştan baktığımızda (tüm kemanlarda olmamakla birlikte) göze çarpan ilk kısım parlak dış yüzeyidir. Bu kısım keman, ahşabını dış etkilerden korumak ve kemana daha estetik bir görünüm kazandırmak amacıyla vernikle cilalanmaktadır.

Kemanın üst kısmı yani rezonansı sağlayan (kemanın titreşen kısmı) genellikle çamdan yapılır ve keman sesindeki önemi büyüktür. Bu kısımda öngörülen en uygun çam, Fransa'nın Savoie bölgesinde yetişmektedir. Bu kısmın bombeli yapılmasının önemli bir sebebi vardır. Keman yaylı bir çalgı olduğu için gergin bir tele ihtiyaç vardır. Keman tablasının bu gerginliğe dayanabilmesinin sırlarından biri bu kısmın bombeli olmasıdır. Öyle ki ortalama bir kemanda teller, keman köprüsüne yaklaşık 12 kilogramlık bir basınç uygulamaktadır.

Kemanın üst ve dip tablalarını birleştiren kasnak tahtalarının yapımında genellikle akçaağaç kullanılır ve kasnak tahtaları her iki yanda üçer tanedir. Kemanın gövdesinin her iki yanı, keman yayının geçmesine imkan verecek şekilde içe doğru kavislidir. Armoni tablasının üzerinde, köprünün iki yanında, S biçiminde, simetrik iki oyuk bulunur. Bu oyuklar rasgele değildir, keman tellerinin titreşimi sırasında kemanın tümü titrediği için kasanın büyüklüğü sesin doygunluğu, tizliği vb. özelliklerini etkilemektedir. Kasanın büyüklüğü yanlardaki bu S biçimindeki kesiklerle değiştirilebilir.

Teller diğer enstrümanlarda olduğu gibi bir aşağıdan birde yukarıdan olmak üzere 2 kısma bağlıdır. Alt kısım sabit olup tellere dayanak oluşturur. Önemli olan diğer üst kısım ise keman kulaklarına bağlıdır. Teller kulak saplarına dolanmıştır ve kulaklar yatay doğrultuda 360 derece çevrilebilir, böylece tellerin gerginliği değiştirilerek kemanı akort edilebilir ya da ses aralığı değiştirilebilir.

Kemanın ses niteliği bakımından çok önemli bir diğer parça ise, köprü direğidir. Köprü direği, diğer adıyla can direği armoni tablası ve dip tablası arasına yerleştirilmiş silindir biçimindeki ahşap bir parçadır. Dayanıklı olması için genellikle çamdan yapılır, kemanın ses özelliklerine bağlı olarak boyutları ve yapısı değişebilmektedir.

Kemanın üretimini ve yapısını özetlediğimiz blog yazımızı beğendiyseniz, Kemana Başlangıç Rehberi blog yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz. 

Müzikle ilgili en güncel ve doğru bilgiler; musiconline blog 'da!