musiconline blog

Dijital bir dünyada yaşıyoruz, gün geçtikçe teknoloji hayatımıza yeni formlar sokmaya devam ediyor. Bu formların önemli bir alt başlığı ise müzik ve kayıt formatları olarak karşımıza çıkıyor. Bu formatlar dijital(sayısal) ortamda farklı sıkıştırma ve kodlama teknikleri ile kullanıcılara daha iyi bir müzik deneyimi yaşatmak amacıyla oluşturuluyor. musiconline blog'un bu haftaki yazısında, Dijital Seslerde Kalite konusunu enine boyuna inceliyoruz.

Öncelikle, dijital ses kavramının ne olduğunu bilmek, formatlar arasındaki farkı anlamada önemli rol oynuyor. Ses'i analog ve dijital olarak 2ye ayıralım. 


Analog ses; herhangi bir sayısal kodlamaya tabi tutulmayan, boşlukta yayılan ses dalgalarının 1:1 oranında elektronik ortama aktarılmasıyla oluşur. Kısacası işlem sadece voltaj değerleri ile ilgilidir.
 Dijital, yani sayısal ses ise; ses verisinin bilgisayar ortamında kullanılabilmesi ve işlenebilmesi için bir dönüştürücü donanım / yazılım (ADC - Analog-to-Digital Converter) ile analog sesisin binary (1 ve 0) formata çevrilmesi ile oluşur.

Analog ses dalgaları süreklidir, bu dalgalar işleme tabi tutulmak için birim zamanda alınan ses örnekleri halinde bölünür ve her bir ses örneği sayısal veri olarak kaydedilir. Bu birim zamanda alınan ses örneği sayısına, örnekleme hızı (sampling rate) denir ve önemli bir kavramdır. Kısaca örnekleme hızı arttığında sesin barındırabileceği ayrıntılar da aynı orantıda artacaktır. Ayrıca önemli diğer bir konu da bit derinliği (bit depth) kavramıdır. Bit derinliğine, kodlanan sistemin birim zamanda alabileceği veri uzunluğu da diyebiliriz.

Peki dijital ses formatlarının özellikleri nelerdir?

Sistemlerde en çok kullanılan 6 dijital ses formatını ve özellikleri;

• • Kayıpsız Formatlar:

WAW (Waveform Audio File Format) ve AIFF (Audio Interchange File Format)


Her iki format da oluşturulurken bir sıkıştırma işlemine tabi tutulmadığı için orijinal ses dosyasının birebir kopyası niteliği taşır. İki formatta da hemen hemen aynı kaliteyi elde edebilirsiniz. Aralarındaki ana fark dosyalama sistemlerinde saklanma şekillerindedir.
 AIFF formatı bir Apple ürünü olduğundan bu markanın ürünlerinde daha çok rastlanır. WAV formatı ise evrenseldir. Sıkıştırma işlemine tabii tutulmadıklarından disklerde diğer ses formatlarına nispeten daha fazla yer kaplarlar. Genellikle ses üzerinde işlem yapan profesyoneller tarafından kullanılırlar.

FLAC (Free Lossless Audio Codec)


FLAC, kayıpsız bir müzik dinletimi vaat eden bir başka müzik saklama formatıdır. Sıkıştırma işlemine tabi tutulur ama seste herhangi bir kayıp yaşanmaz. Kayıpsız ses dosyası indirmek isteyenlerin en çok tercih ettiği format olarak da bilinir. Sıkıştırma işlemine tabii tutulduğu için WAV ve AIFF formatlarına göre nispeten daha az yer kaplar. FLAC, ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir format olduğu için dünya çapında oldukça fazla kullanılır.

ALAC (Apple Lossless Audio Codec)


Aslına bakacak olunursa ALAC’a Apple’ın FLAC formatı da diyebiliriz. FLAC formatıyla hemen hemen aynı özellikleri gösterir. Sıkıştırılmış ve kayıpsız müzik deneyimi için üretilmiştir. Apple ürünü olduğu için genellikle IOS ve ITunes ortamlarında kullanılır.

• • Kayıplı Formatlar:

MP3 (MPEG-1 Audio Layer III)


Dünya üzerinde en çok kullanıcıya sahip ses formatı MP3'tür. Ses oynatma yazılımlarının hemen hemen tümü bu formatı destekler. Sıkıştırma üst düzeydedir, bu yüzdendir ki dosya boyutu oldukça düşüktür olduğu gibi sesin kalitesi ve formunda da düşme gözlenir.

AAC (Advanced Audio Coding)


MP3 formatının dosya boyutu kapsamında daha ekonomik halidir. Yani aynı ses AAC formatında, MP3 formatına kıyasla daha az yer kaplayacak ancak hemen hemen aynı kalitede olacaktır. Genellikle müziğin eş zamanlı olarak kullanıcıya sunulduğu, internete bağlı uygulamalarda kullanılır (iTunes gibi). Amaç aynı kaliteyi kullanıcıya daha az internet iletişimi kullanarak sağlamaktır.

WMA (Windows Media Audio)


MP3 ve AAC gibi WMA da ses kaybının yaşandığı bir başka formattır. Windows işletim sisteminde kullanılmak amacıyla Microsoft tarafından tasarlanmıştır, Windows’un kendi oynatıcıları dışında birçok müzik oynatma yazılımı bu formatı desteklemez. Dosya boyutu ise MP3 dosya formatı ile hemen hemen aynıdır.

Yazımızı beğendiyseniz aşağıdaki sosyal medya butonlarından paylaşarak bize destek olabilir, musiconline ’ın yeni yazılarından anında haberdar olmak için de haftalık bültenimize abone olabilirsiniz.

Müzikle kalın!