musiconline blog

Günümüzde internet sayesinde her türlü bilgiye erişim kolay olduğu gibi video, resim ya da müzik gibi dijital ortam medyalarına ulaşmak da çok kolay hale geldi. Üreticiler gerek maddi gerekse kişisel kullanım ve gösterim amacıyla ürünlerini internete yüklediklerinde herkes tarafından ulaşılabilir hatta birçok medya için indirilebilir oluyor. Peki nasıl para kazanıyorlar? musiconline blog'da bu hafta Müzikte telif hakları ve telif gelirleri konusunu inceliyoruz.

Telif nedir?

Telif, kişinin her türlü fikri, emeği ile meydana getirdiği ürünler üzerinde hukuken sağlanan haklardır. Burada önemli olan konu ise; telif hakkının doğması için net bir tescile gerek olmamasıdır. Yani fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğar. Eserin tescil edilmesi olası bir hırsızlığın veya benzerliğin önüne geçmek içindir.

Telif hakkı sanatçının veya üreticinin ölümünden sonra, 70 yıl daha korunmakta sonrasında ise son bulmaktadır. 

Müzikte telif haklarının çiğnenmesi durumunda, diğer dijital telif hakları ihlallerinden farksız olarak 1-4 yıl arası hapis cezası ve uğranılan zararın 3 katı tazminat ödeme gibi hem hukuki hem de cezai yaptırımlar vardır.
Telif hakkı başvurusu kişisel olarak gerçekleştirilebilir. Yani telif ihlali yapıldıysa, şikayete bağlı bir suç söz konusudur. Bu durumda hak sahibi, savcılığa gerekli bildirimleri yapılarak şikayetçi olabilir.

Dünya'da olduğu gibi Türkiye’de de müzik konusunda besteci, söz yazarı, aranjör ve editör gibi eser sahiplerinin çıkarlarını korumak amacıyla onlarca birlikler kurulmuştur.

Bu birliklerden en bilinenleri;

1. MESAM (Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği)
2. MSG (Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği )
3. MÜYOR-BİR (Müzik Yorumcuları Meslek Birliği)
4. MÜZİKBİR (Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği)
5. MÜ-YAP (Mü-Yap Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği)
6. MÜYA-BİR  (Bağlantılı Hak Sahibi Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği)

Herhangi bir müzik eseri üzerinde hak sahibiyseniz, o eser yayınlamamış olsa bile bu meslek birliklerinden birine kayıt olabilir, hakkınızın takibi yapabilirsiniz.

Peki telifsiz içerik var mı ve nereden bulabiliriz?

Eğer eser sahibi, yayımcı ve özellikle video düzenleme ya da müzik yapımcısıysanız telifsiz yüksek kalite müzik ve efektlere ulaşabileceğiniz bazı siteler mevcut.

Bunlardan en bilinenleri;

• • YouTube Audio Library

Youtube Audio Library, tüm ses kayıtları olmasa da birçok yüksek kalite parça ve efekti bulup telifsiz ve ücretsiz indirebileceğiniz bir ortam.
 Giriş için, kanalınızın sağ üst köşesindeki butona tıklayıp İçerik Stüdyosu->Oluştur->Ses Kitaplığı yolunu izleyebilirsiniz.

• • Vimeo Music Store

Youtube Audio Library gibi çeşitli ve geniş bir müzik yelpazesine sahip olan Vimeo'da radyo yayını, videolar ya da filmler için birçok efekt ve direkt kullanılabilir içeriğe ulaşabilirsiniz.

• • Soundcloud

Soundcloud, birçok profesyonel ve amatör müzik yapımcısını buluşturan bir müzik paylaşım platformu. Müzik ve ses dosyalarını ücretsiz olarak dinleyebilir, indirebilir ya da kendi müziğinizi yükleyebilirsiniz.

• • Incompetech

Incompetech ise Creative Commons lisansıyla özellikle de arkaplan olarak kullanılabilecek neredeyse her türden ücretsiz müziğin bulunabileceğiniz bir web platformudur.

İnternetten uygulama/website aracılığı ile müzik dinliyor musunuz?

Evet dediğinizi duyar gibiyiz :) Çoğumuz artık müziği Youtube, Spotify, Fizy, Deezer gibi uygulamalar aracılığı ile dinliyoruz. Bir dinleyici olarak biz, bu uygulamaların hak sahiplerine ödeme yapıp yapmadığını bilemiyoruz. Tam da bu aşamada devreye meslek birlikleri veya edisyon şirketleri giriyor. Sanatçının dinlenme sayılarını bu uygulamaların varsa kendi sunduğu dökümlerden yoksa da özel olarak talep edip hak sahiplerine bildiriyorlar. Bu sayede hak sahipleri dinlenme grafiklerini inceleyip elde edecekleri gelirleri de takip edebiliyorlar. Tabii ki her uygulama ve aracı programın da komisyon oranları değişiklik gösteriyor.

Uzun lafın kısası;

Gelişen teknoloji, meslek birliklerinin baskısı, Telif Hakları Genel Müdürlüğü ve Kültür Bakanlığı'nın ortak çabaları ile telif konusu büyük oranda çözülmüş gibi görünüyor. Yine de eğer hak sahibiyseniz, bireysel olarak da haklarınızın peşinden gitmenizi tavsiye ediyoruz. Bir yakınınız da hak sahibi olabilir. Tıpkı tapulu bir mülk gib,  eser sahipliği de çocuklara, yakınlara miras kalır. Hak talep edilmeyen/edilemeyen eserler ise anonim sınıfına girer. Anonim eserlerden ne yazık ki gelir elde edilememektedir.

Anonim eserlerde yayınlanan reklamlar ve dinlenme sayıları sonucunda elde edilen gelir ise doğrudan uygulama sahiplerine kalıyor.

musiconline blog'un bu yazısında, Müzikte telif hakları konusunu özetlemeye çalıştık. Bir dinleyici olarak, beğendiğimiz, sevdiğimiz sanatçıların eserlerini dinlerken aslında onlara katkıda bulunuyoruz, nasıl müzik marketlerden cd-kaset alırken karşığılında bir bedel ödüyorsak aynısı bugün uygulamalar için de geçerli. Ülkemizde binlerce sanatçı, müzisyen, söz yazarı, besteci bu sayede geçiniyor. Ve çoğu dinleyici ne yazık ki, müzik dinlemeyi- dinletmeyi ücretsiz bir aktivite olarak algılıyor.

Umarız ki bir nebze, eser sahibi / hak sahipliği konusunda doğru bilgileri iletebilmişizdir.

musiconline olarak, tüm müzisyenlerin sesi olmaya ve müzikle ilgili içerikleri okuyucumuzla buluşturmaya devam ediyoruz.

Yazımızı beğendiyseniz, aşağıdaki butonlardan paylaşarak bize destek olabilirsiniz.

Müzikle kalın.