musiconline blog

Çeşitli alt türleri, zengin tarihi ve birbirinden renkli figürleri… Müzik türleri dendiğinde akla ilk gelenlerden biri olan jazz, Türkçe adıyla Caz Müzik, 1900’lü yıllardan beri hayatımızda. ABD’nin New Orleans’ında doğan, fakat buram buram Afrika kokan bu müzik türü nasıl bir geçmişe sahip? Eğer müzik tarihi ilginizi çekiyorsa musiconline blog'un bu yazısı tam size göre!

Caz Müziğin Ortaya Çıkışı

“Jazz” kelimesi ilk olarak 1912’de, bir beyzbol müsabakası için kullanılmıştır. Kelimenin kendisinin ise İngilizce ve eski argoda “enerji” anlamına gelen “Jasm” kelimesinden geldiği düşünülmektedir.

İlk Yıllar

Acı bir gerçek olsa da, insanlık yakın tarihe kadar köle ticareti yapıyordu. Caz müziğin başlangıcı da bu gerçek ile doğrudan ilintili. Jazz’ın ilk dönemlerdeki karakteristik ritmi, Afrika’nın geleneksel danslarından gelmektedir.

18. yüzyılda ABD’ye gelen Afrikalı göçmenler, beraberlerinde geleneksel müzik aletlerini getirmiş ve kültürlerini yaşatmaya çalışmışlardır.

Kölelik 1865’te kaldırılmış olsa da, Afrika kökenli vatandaşların geleneksel anlamda iş bulması ve endüstriye dahil olması hemen gerçekleşmemiştir. Bu durum da bir çok siyahiyi müzisyen olmaya veya eğlence sektöründe yer almaya itmiştir.

New Orleans, jazz kültürünün yeşerdiği ve ilk yıllarının en renkli yaşandığı yer olmuştur. Dönemin müzisyenlerinden Papa Jack Laine, hem beyaz hem de siyahi müzisyenlerle birlikte çalışmış ve grubuyla ABD’nin çeşitli bölgelerine geziler düzenlemiştir.

Louis Armstrong ve Swing

Üflemeli müzik aletleri zaman içinde caz müzikte popülerlik kazanmaya başlamıştır ve müzikten para kazanmak isteyen birçok Afrikalı çocuğun umudu haline dönüşmüştür.

Bugün caz müziğin efsanelerin biri olarak anılan Louis Armstrong da bu çocuklardan bir tanesidir. Çocukken öğrendiği trompeti, çalabildiği her yerde çalmış ve jazzın alt bir türü olan swingin önde gelen bir ismi haline gelmiştir.

Armstrong, aksak ritimlerin karakteristik özelliği olan swing için şu kısa ve öz cümleyi kullanmıştır:

“Hissetmiyorsanız, bilemezsiniz.”

Yasaklar ve Tepkiler

ABD 1920’de içki satışını yasaklamış olsa da, insanlar içki içmekten vazgeçmemişlerdir. Özellikle gece kulüpleri ve müzikli mekanlar, karaborsa alkol ticaretinin merkezi haline gelmiştir.

Bu mekanlarda ağırlıklı olarak jazz çalınması, bazı kesimlerin caz müzik ile kanunsuzluğu - uyumsuzluğu özdeleştirmesine yol açmıştır. Jazz öyle bir karalama kampanyasına maruz kalmıştır ki The New York Times, “Sibiryalı köylülerin ayı korkutmak için jazz müzik çaldığı”na dair hiçbir doğruluk payı olmayan bir haber bile yapmıştır.

Tüm bunlara rağmen caz müzik popülerliğinden bir şey kaybetmemiştir. Paul Whiteman, Dorsey kardeşler, Earl Hines ve daha birçok isim, swing tarzlarıyla dikkat çekmiş caz müziği yeni bir seviyeye taşımıştır.

Doğaçlama, caz müziğin önemli bir parçasıdır. Şüphesiz bunda türün kökenlerindeki kültür etkili olmuştur ancak 1924’te Fletcher Henderson dans grubu ile sahneye çıkmaya başlayan Louis Armstrong, eşsiz doğaçlama soloları ile jazzın gidişatını şekillendirmiştir.

Avrupa’da Jazz

Caz'ın Avrupa’da ilk olarak 1919’da başladığı belirtilse de esas yükselişini İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşamıştır. Savaş koşulları nedeniyle büyük grupların kurulması neredeyse imkansız bir hal almış olsa da ordu imkanlarıyla seyahat etmenin kolaylaşması jazzın daha fazla yere taşınmasına zemin hazırlamıştır.

Jazz müziğin dağıtımının kolaylaşmasına ek olarak tarzı da değişmiştir. Daha hızlı ritimler, bebop jazz ve daha kompleks partisyonlar… Caz müzik 1940’lar itibariyle kimlik değiştirmiştir.

Özellikle bebop, jazzın o zamanlara kadar sahip olduğu “popüler müzik” kimliğine ters bir şekilde, cazı “müzisyen müziği” çizgisine çekmiştir. Sonrasında cu-bop (Küba esintileri olan jazz müzik), hard bop, modal jazz, latin jazz ve daha birçok alt tür ortaya çıkmış, caz müziğin alt türleri kendisinden büyük bir olguya dönüşmüştür.

1980’ler ve 90’larda gittikçe popülerlik kazanan elektronik müzik , cazı da etkilemiş ve acid jazz, nu jazz ve jazz rap gibi alt türlerin doğmasına sebep olmuştur.

Günümüzde Caz Müzik

Caz'ın her türü, her dönemde, popülerlik konusunda bir adım daha önde olmuş olsa da, günümüzde herhangi bir alt türün diğerinden daha çok tutulduğunu söylemek mümkün değildir.

Caz müzik yapmak için piyano, gitar veya herhangi bir enstrümanı öğrenmeye başlamadan önce iyi bir müzik bilgisine sahip olmak gerekmektedir. Doğrusunu söylemek gerekirse bu sadece jazz için değil, her müzik türü için geçerli!

Şanslıyız ki, internet çağında yaşıyoruz ve müzik öğrenmek için birkaç tık yeterli. Bilgisayarınız ve bir internet bağlantınız olduğu sürece, musiconline ile müzik kariyerinize bir tık kadar yakınsınız.

Yazımızı beğendiyseniz, Müzik Türleri ve Arkaplan Müziği blog yazılarımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.

Müzikle ilgili en güncel ve doğru bilgiler; musiconline blog 'da!